"بسم الله الرحمن الرحیم"
در آیات و روایات اسلامی و همچنین بر اساس سیره پیامبر بزرگوار اسلام و ائمة اطهار (سلام الله علیهم) بر نقش کسب و کار تأکید ویژهای شده است. آداب و اخلاقیات متعددی برای آن بیان شده است. حقوق و احکام فراوانی درباره کسب و کار ذکر شده است.
اسلام عزیز، پاداش کسانی را که در راه تأمین معاش خود و خانوادهشان تلاش میکنند، همسنگ پاداش مجاهدان و رزمندگان راه خدا [1] و بلکه بالاتر از اجر آنان [2] قرار داده است. پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در حدیثی می فرماید:
العبادةُ سبعونَ جزءاً افضَلُها طلبُ الحلال؛[3]
عبادت و پرستش خداوند هفتاد جزء دارد که بالاترین و برترین جزء آن، طلب روزی حلال است.
امام باقر (علیهالسلام) درباره کسب و کار می فرماید:
من طلب [الرزق فی] الدنیا استعفافاً عن الناسِ و تَوسیعاً علی اهلِهِ و تَعَطُّفا علی جاره لَقِیَ اللهَ عزوجل یومَ القیامةِ و وجهُهُ مثلُ القَمَرِ لیلةَ البدرِ؛[4]
کسی که برای بینیازی از مردم و رفاه خانواده و کمک به همسایگانش در طلب روزی حلال باشد، در روز قیامت خداوند را در حالی ملاقات می کند که چهرهاش مانند ماه شب چهارده می درخشد.
نتیجه آن که اسلام هرگز کار کردن و تلاش برای تأمین معاش را جدای از عبادت و پرستش نمی داند. به هنگام بازگشت پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) از جنگ تبوک به مدینه، سعد انصاری [5] که نتوانسته بود همراه پیامبر به جنگ برود، به استقبال آن حضرت آمد. وقتی پیامبر، دستان خشک و خشن و ترکیده او را دید، از او پرسید: «صدمهای به دستانت رسیده است؟» سعد در پاسخ گفت: «برای تأمین مخارج اهل و عیالم با طناب و بیل کار می کنم.» پیامبر بر دستان او بوسه زد و فرمود: «این دستی است که در آتش جهنم نمی سوزد.»[6]
***************
منابع :
[1]. امام صادق (علیه السلام): الکادُّ علی عیالِهِ کالمجاهِدِ فی سبیلِ اللهِ؛ کسی که برای تأمین مخارج خانواده اش تلاش می کند مانند کسی است که در راه خداوند جهاد می نماید. (الکافی، ج5، ص88.)
[2]. امام رضا (علیه السلام): الذی یَطلُبُ مِن فضلِ اللهِ عزوجل ما یَکُفُّ به عیالَه اعظمُ اجراً من المجاهدِ فی سبیلِ اللهِ عزوجل; کسی که به منظور تأمین مایحتاج خانواده اش در پی کسب روزی الهی است، پاداشی برتر از پاداش مجاهد در راه خداوند دارد. (الکافی، ج5، ص78.)
[3]. الکافی، ج5، ص78.
[4]. همان، ص78.
[5]. با توجه به اینکه در میان انصار پیامبر افراد متعددی «سعد» نام داشتند، در میان مورخان اختلاف است که این سعد انصاری، چه کسی بوده است، آیا سعد بن معاذ بوده است یا سعد بن عباده یا شخصی دیگر؟ البته این مسئله برای بحث ما مهم نیست؛ آنچه که مهم است برخورد پیامبر(صلیاللهعلیهوآلهوسلم) با کارگر و اشخاصی است که برای کسب درآمد و تأمین مخارج زندگی کار میکنند.
[6]. اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ابن اثیر، ج2، ص269.
عکس : فرهنگ نیوز.
"اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم"