بسم الله الرحمن الرحیم
ضرورت توجه بیشتر به خط فارسی در تاجیکستان
در سال 2014 بحث برگشت به خط فارسی در تاجیکستان همچنان به عنوان یکی از بحث های داغ بین محافل علمی و دانشگاهی و توده مردم باعث ابراز نظرهای گوناگون شده است.
یکی از فعالترین اندیشمندان در این حوزه استاد صفر عبدالله است.
صفر عبدالله که در سال 1984 در انستیتو زبان و ادبیات جهانِ روسیه از رساله دکتری خود با عنوان "حماسههای ملی در شعر معاصر فارسی (ایران، افغانستان و تاجیکستان)" دفاع کرده است، خود را پژوهشگر ایرانی تبار تاجیک، ساکن قزاقستان می داند؛ پژوهشگر ارشد بخش ایرانشناسی پژوهشگاه خاورشناسی دانشگاه آلماتی و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ابوریحان آلماتی (پایتخت قزاقستان) است. ایشان بیش از بیست و اندی سال است که در قزاقستان زندگی و در دانشگاههای قزاقستان زبان و ادبیات فارسی تدریس می کند. استاد صفر عبدالله همچنین در زمینه ایرانشناسی کارهایی درخور انجام داده است. آخرین نوشته ایشان که بازتاب زیادی داشته است با عنوان باید به دبیره پارسی برگردیم در سالروز تولد این استاد فرهیخته (30/12 نهم دیماه) تقدیم حضورتان می شود.
باید به دبیره پارسی برگردیم!
همه کسانی که امروز با احیای خط ملی ما مخالفت میکنند، یا درک این مساله را ندارند و یا آگاهانه از پیشرفت کشور ما ، تاجیکستان، مانع می شوند و یا هرزههایی امثال "سراسر باسواد" بودن و دوباره "بیسواد شدن مردم" باور کردهاند. مساله این است که خط نیاکان ما برای ما تاجیکان، خط ملی است. و به هرزه خائنانه و یا ناآگاهانه برخی که آن را "خط عربی" و از ما بیگانه میگویند، نباید باور کرد. زیرا از یک سو، این خط در اساس خطی ایجاد شد که قبلاً نیاکان ما هنوز از زمان هخامنشیان از آن استفاده میکردند، از سوی دیگر، در ایجاد این خط جدید تاجیکان نقش مؤثر داشتهاند. آنها نه تنها خط بلکه ادبیات کتبی را ، یعنی ادبیات کلاسیک را نخست به زبان عربی (منظور ادبیات شعوبیه است) و بعداً به پارسی نو پایهگذاری کردند. در این باره صدها ادبیات و مأخذ هست که این افراد یکی را هم ندیدهاند و دعوایشان از دانششان جلوتر حرکت میکند. گذشته از این ملت ما با همین خط دوباره پس از حمله منحوس عرب احیا شد و زبان فارسی نو را محض نیاکان ما در ورارودان و خراسان ایجاد کردند و طبیعت این زبان نو را به همین خط مطابق ساختند! ملت ما با همین خط تشکل یافت! سامانیان که نقش مهمی در احیای دوباره فرهنگ ما داشتهاند فرهنگ ملی را با همین خط رونق دادند! همان سامانیانی که امروز ما برحق با نام و نشان ایشان افتخار داریم، نیز مثل دیگر سلالههای تاجیک تبار، همین خط را پذیرفتند و مطابق و موافق بر زبان ما دانستند... همه شاهکارهای ادبی، علمی، جغرافیایی، تاریخی، پزشکی و فرهنگی ما با این خط آفریده شده است. در طول هزار و اندی سال، زبان ما از این خط جدا نبوده و با همین خط هم نوا شد..."شاهنامه" که بزرگترین شاهکار ادبیات جهان و هستی نامه قوم ماست، با همین خط ثبت شد. بوعلی و ابوریحان با "دانشنامه" و "تفهیم" که به همین خط آفریده شد، زبان ما را به عنوان زبان علم معرفی کردند. صدها هزار کتاب به این زبان مقدس با همین خط نگاشته شد! و این زبان را بدون خط نیاکان نمیتوان تصور کرد! هرزهگویان ملت را گول میزنند که گویا همه شاهکارهای ادبی را به خط سیریلیک بازگردانیدهاند و یا باز میگردانند. مطمئن باشید که اینها یا ناقص العقل هستند و یا از فرهنگ و تمدن ما بیخبر هستند. آن اقیانوس عظیم فرهنگ و تمدن بیمثل زبان ما را که به خط ملی ثبت شده است، بعد از هزار سال هم، نمیتوانند کاملاً بازگردان بکنند. از سوی دیگر، در کشور ما هیچ کتابی را نمیتوان پیدا کرد که به طور کامل و با صحت متن برگردان شده باشد. هر کتابی را اگر کسی مطمئن باشد که بگوید کاملاً صحت و بدون اشتباه برگردان شده است، لطف بکند و این جا بیاورد، تا ببینیم، تا کجا صحت دارد. اغلب دیوانهای اشعار گذشتگان که با خط سیریلیک انتشار یافته است، پر از اشتباه است. این نه به آن معناست که کارشناسان ما توان برگردان را ندارند، بلکه از آن جهت است که خط ناچسبان روسی امکان همه آوازها و حروف ما را رساندن ندارد. گذشته از این، کسانی که مخالف احیای خط ملی هستند و مینویسند که مردم بیسواد میشوند، آیا باری اندیشیدهاند که چرا کمونیستان وقتی خط را از ملت ما گرفتند و خط روسی را راه انداختند، باری فکر نکردند که این ملت خردپیشه را کاملاً بیسواد میکنند و کردند؟! هم امروز که ما را "چو کودکان خطکی و سوادکی است!" باز ترس هم داریم که خلق بیسواد خواهد شد؟! نه، عزیزان، این خودفریبی است! اولاً چنانکه بارها نوشتهام، این کار را باید با برنامهریزی دقیق و در دوام 10 تا پانزده سال انجام داد که همه آن را فرا بگیرند! دیگر این که باید همیشه در یاد داشته باشیم که خط روسی خط تحمیلی است که برای ملت ما را بیسواد کردن و از گذشتهامان جدا کردن و با ملیونها پارسیزبان قطع رابطه کردن بر سر مردم بینوای ما که آن زمان بر اثر ترک تازیهای چندین ساله و روس تازیهای قریب صدساله از نظر مادی و معنوی ضعیف شده بودند و قابلیت مقاومت و توان مقابلت نداشتند، بار کردهاند! تاریخ ما در سده آخر نشان داد که این گسستگی با نیاکانمان ما را همیشه "خواری مدام" داده است! همه بدبختیهایی که به سر مردم ما آمد و خودناشناسایی هایمان نیز مربوط به ناآگاهی و قطع رابطه با نیاکانمان و با تاریخ پرشکوهمان بوده است! احیای خط ما را با نیاکانمان میپیوندد، ما را به خودشناسی رهنمون میکند، معاشرت فرهنگی با هم زبانانمان (با صدها میلیون!) پارسی گویان و پارسی دانان را تأمین میکند، برایمان صدها جلد کتابی که از همه زبانها به زبان ما ترجمه شده و با خط ملی در تهران و کابل و تمام جهان انتشار یافته است، دسترس میگردد... هرج و مرجی که امروز در زبانمان داریم، برهم میخورد. از همه مهم، ما همچون یک ملت واحد و پیشرفته رشد خواهیم کرد. دیگر دعواهایی امثال این که کدام گویش را اساس قرار دادهاند و کدام شیوه را باید اساس قرار داد، معنی خویش را از دست خواهد داد! پس باید به خاطر پیشرفت و شکوفایی کشورمان و ملتمان، به خاطر شریک و سهیم ماندن در میراث گرانسنگ زبان پارسی و فرهنگ چندهزارساله ایرانی، باید دست یکدیگر را بگیریم و این بیعدالتی را که در سده آخر با زبان ما کردند اصلاح کنیم زیرا خط ملی ما ضامن زنده ماندن ما همچون یک ملت معظم پارسیزبان در طول قرنها بوده است. حالا کار به جایی رسیده است که چون ما خط فارسی را از دست دادیم و نام زبانمان را دیگر کردیم، افرادی ما را با آن متهم میکنند که ما میخواهیم میراث پارسیزبانان را مال خود بکنیم. بیایید به چنین دشمنان امکان و بهانهای ندهیم و خطمان را احیا بکنیم!
به امید خدا و آن روز خوش که خطمان برقرار و کشورمان پایدار و روحمان استوار باشد و تا باد چنین بادا!
http://www.irna.ir/fa/News/81441235/
بسم الله الرحمن الرحیم
برپاکردن ارچه و جشن سال نو مسیحی در تاجیکستان
برپایی نمادی بیست و دو متره در مقابل مجسمه امیر اسماعیل سامانی در آستانه سال نو مسیحی از سوی شهرداری شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان باعث بحث و اظهار نظرهای گوناگونی گردیده است.
در پی موضع گیریهای مختلف در این زمینه، سیدمکرم عبدالقادرزاده، رئیس شورا علمای مرکز اسلامی تاجیکستان در آخرین جمعه سال 2014 در خطبه نماز جمعه خود تاکید کرد، “رفتن به گرد ارچه(کاج تزئین شده) سال نویی انسان را کافر نمی کند.
ایشان با اشاره به نظر برخی که گفته اند؛ رفتن به گرد ارچه سال نو عامل کافرشوی انسان است، اظهار داشته اندکه چنین نیست: “به گرد ارچه رفتن و از پیش ارچه گذشتن انسان را کافر نمی کند. با وجود این که عید مذهبی و دینی ما نیست. اما انسانرا کافر نمی کند.”
به گفته رئیس شورا ی علمای مرکز اسلامی تاجیکستان بر اساس اعتقاد پیروان بعضی از دینها، گوئیا حضرت عسیی در زیر ارچه به دنیا آمده است و به همین مناسبت آنها در گرد آن خرسندی و خوشحالی می کنند.
سیدمکرم عبدالقادرزاده همچنین تاکید کرد، با پوشیدن نوعی از لباس انسان کافر نشده همچنان که با صادر کردن گناه هم کافر نمی شود، بلکه گنهکار شده، به عذاب خداوند گرفتار می شود. چرا که کافر شدن شرک آوردن و انکار کردن خداوند است”.
تاجیکستان تنها کشور از میان سه کشور فارسی زبان است که تقویمش بر اساس گاهشماری میلادی است. در حالی که در ایران و افغانستان دو کشور دیگر فارسی زبان، نوروز به عنوان اولین روز از سال تازه جشن گرفته می شود در تاجیکستان اما اولین روز سال نو برابر با اولین روز ژانویه است. دانش آموزان و دانشجویان تاجیک نیز برخلاف هم سن و سالهای خود در ایران و افغانستان، در اولین روزهای زمستان به تعطیلاتی یک ماهه می روند.
تقویم تاجیکستان، همچون خط و الفبای رسمی این کشور یادگارهایی است به جا مانده از دورانی که این جمهوری عضوی از اتحاد جماهیر شوروی بود. سرزمین تاجیکها که اکنون بیش از هشت میلیون نفر جمعیت را در خود جای داده است، در سال 1866 و به تدریج به زیر سلطه تزارهای روس درآمد و بعدها به عنوان یک جمهوری در درون مرزهای شوروی شناخته شد. در طی آن سالها بسیاری از شاخصه های فرهنگی تاجیکستان کمرنگ شد و جای خود را به فرهنگ روس ها داد.
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 میلادی برابر با سال 1370 هجری خورشیدی، تاجیکستان به استقلال دست یافت و تلاشهایی برای رونق دوباره آئین ها و مناسبت های کهن در این کشور جوان آغاز شد.
بسیاری ها در تاجیکستان بر این اعتقاد هستند که جشن سال نوی میلادی با فرهنگ و تاریخ تاجیکها مناسبتی ندارد و ضرورتی برای گرامی داشت آن وجود ندارد.
در تاجیکستان سالها است که موضوع تغییر تقویم و جشن گرفتن سال نوی میلادی مورد بحث است. هنوز بسیاری مخالف برچیده شدن جشن های سال نوی میلادی هستند. برخی اسلامگرایان تاجیک بر روی وجهه «مسیحی» بودن جشن های سال نوی میلادی و اساس این تقویم که بر پایه رخدادی مذهبی شکل گرفته است تاکید می کنند و اینکه این فرهنگ در دوران شوروی به این منطقه مسلمان نشین تحمیل شده است. در همین حال رسانه های محلی از دعوت برخی روحانیون برای عدم برگزاری این جشن توسط مردم خبر داده اند.
با این حال حاج اکبر تورجان زاده از رهبران مذهبی معروف تاجیکستان ، منشا شایعات درباره لغو تعطیلات سال نوی میلادی را به دشمنان جنبش های اسلامی نسبت می دهد. او از توطئه ای علیه جنبش اسلامی خبر می دهد و می گوید : «آنها در تلاشند که چنین ظاهر سازی کنند که روحانیت از جشن گرفتن سال نوی میلادی ممانعت می کند، اما هیچکس پبرامون من چنین مساله ای را مطرح نکرده است. مسلمانان تقویم خود را دارند. سال جدید ما در روز دیگری آغاز می شود. اما این بدان معنا نیست که من مخالف جشن گرفتن مردم دیگر هستم.»
وزارت معارف و علم تاجیکستان برگزاری طی نامه ای با امضای نورالدین سعید اف، وزیر معارف و علم تاجیکستان از رهبران بخشهای معارف ولایات، شهرها، نواحی، دانشگاهها و مدارس خواسته است که بر برگزاری جشنها نظارت بیشتری کرده و از استفاده از همه گونه مواد آتشبازی، خریداری هدایا، خراجات بیهوده و سفره آرایی، تشکیل ضیافت و جلوگیری نمایند.
نورالدین سعیداف در نامه خود افزوده است: «گذراندن تدابیر فرهنگی و ورزشی، از جمله شعرخوانی، مسابقات نقاشی و دانش آموز برتر، مسابقههای فوتبال، بسکتبال، کشتی، بوکس، تأسیس نشریه های دیواری و غیره اجازه داده میشود.»
ضمنن، در سال جاری مقامات تاجیکستان در رابطه با جشن سال نو میلادی محدودیتهایی راهاندازی کردهاند. از جمله مسئولان کمیته رادیو و تلویزیون تاجیکستان گفتهاند که در برنامههای سال نو امسال بابای برفی (یا بابا نوئل) و درخت کاج که از رمزهای عمده سال نو مسیحی محسوب میشوند، حضور نخواهند داشت.
برخی از صاحب نظران میگویند که تصمیمات اخیر مقامات تاجیک از مذهبی شدن بیشتر جامعه تاجیکستان گواهی میدهد. زیرا برخی از جانبداران ارزشهای اسلامی بر این نظرند که تجلیل از سال نو مسیحی با ارزشهای اسلامی متناقض است.
شایان ذکر است همه ساله به مناسبت سالروز ولادت عیسی مسیح و آغاز سال نو مسیحی در میدان مرکزی شهر دوشنبه ارچه سال نویی بر پا می شد اما ارچه سال نویی امسال با سالهای پیشین تفاوت دارد. چرا که تاجی مشابه آنچه که بر سر مجسمه اسماعیل سامانی قرار دارد، بر بالای آن قرار داده شده است .
مطابق اعلان شهرداری پایتخت تاجیکستان در میدان دوستی تاجیکستان که در یک گوشه آن ارچه سال نو برپا شده است روز سی و یکم ماه اکتبر از ساعت 19تا 21 مجلس بزم و شادمانی و کنسرت ستاره های تاجیکستان برگزار و سپس مراسم آتش بازی و نور افشانی صورت می گیرد.
بسم الله الرحمن الرحیم
نرخ تورم در تاجیکستان
بنا به اطلاع بانک ملی تاجیکستان تورم در بخش مواد مصرفی و خدمت رسانی در ماه جاری 7% و ظرف 11 ماه سال مسیحی جاری 6،8% اعلام شد.
حکومت تاجیکستان طبق برنامه نیت داشته که سطح تورم در بخش مواد مصرفی و خدمت رسانی کشور در سال 2014 را در میزان 7،5% نگاه دارد.
در همین حال، بانک جهانی سطح تورم در تاجیکستان در سال 2014 را در سطحی 7% و صندوق بین المللی پول در سطحی 6،6% پیشگویی کرده بودند.
یادرس می کنیم، که سطح تورم سال گذشته در جمهوری تاجیکستان به میزان 3،7% اعلام شده بود.
قابل ذکر است، که در ماههای اخیر و به دنبال بحث تحریم روسیه و کاهش ارزش واحد پولی روسیه و بالطبع سامانی تاجیکستان نسبت به دلار بر اثر نرخهای مواد غذایی و خدمتگزاریها بالا رفته اند.
شایان ذکر است طی سه ماه پایانی سال سامانی واحد پولی تاجیکستان حدود 15 درصد از ارزش خود را از دست داده است. و هم اکنون هر دلار حدود 5/5 سامانی خریدو فروش می شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
وارثان جامی در تاجیکستان
کمیته جوانان، ورزش و سیاحی تاجیکستان غالبان آزمون وارثان جامی را اعلان کرد.
این آزمون میان دانشجویان تاجیکستان برگزار گردیده، مقام اول را تابان میرزاآوا، دانشجوی سال سوم دانشکده زبان شناسی دانشگاه دولتی آموزگاری صاحب شدهاست. نسیبه دل آرام چارآوا و فریدون قاضی اف، دانشجویان دانشگاهای طبی و دانشکده صاحب کاری و خدمت تاجیکستان صاحب رتبه دوم گردیده، شهنازه اعظم قل آوا و سعدی دادربیک اف، دانشجویان دانشکده دولتی زبانها و دانشگاه دولتی تجارت تاجیکستان مقام سوم را کسب کرده اند.
آزمون ملی وارثان جامی به عنوان یکی از برنامه های بزرگداشت 600 - سالگی مولانا عبدالرحمان جامی برگزار شده است.
شایان ذکر است سال 2014 از سوی رئیس جمهور تاجیکستان سال بزرگداشت عبدالرحمن جامی اعلام و به این مناسبت طی سال 2014 برنامه های متعددی توسط نهادهای فرهنگی و آموزشی تاجیکستان در سطح ملی و بین المللی برگزار شده است.